Blog

Na naszej morgowej polanie coraz bardziej zielono. Tylko patrzeć, jak pąki kaczeńców z zielonych zmienią się w seledynowo-żółtawe, a zaraz potem rozwiną w żółte kwiaty. Takie botaniczne obrazy będą cieszyć podczas świątecznych spacerów… - gorąco polecamy.

Z okazji zbliżających się Świąt wszystkim odwiedzającym naszego bloga składamy serdeczne życzenia –zielonych i pełnych nadziei dni radości z Wielkiej Nocy!

Dzisiaj pierwszy dzień kalendarzowej wiosny. Powiew świeżości, powiew nowości! Oznajmiają to już od kilku dni ptaki – świergocą, że wiosna już tuż-tuż. Ciekawe, o czym śpiewają na Morgach…

Dzisiaj ptaki będą miały o czym świergotać. Na Morgach od rana niespotykane często poruszenie. Taka skromna zapowiedź nadchodzących zmian. W promieniach marcowego słońca na naszej polanie, w miejscu, gdzie niebawem rozpocznie się budowa spotkało się kilka zainteresowanych tym faktem osób. Przedstawiciele potencjalnych Oferentów zgłosili chęć odbycia wizji lokalnej w miejscu, gdzie powstanie nasz budynek Centrum Edukacji Przyrodniczej MORGI. Obejście terenu, przyjrzenie się lokalizacji w terenie, sprawdzenie możliwości dojazdowych i wielu innych technicznych aspektów to domena specjalistów od wznoszenia budowli. To pierwsza taka wizja lokalna, może będą następne?

Uwaga, czas na składanie ofert mija 16 kwietnia br.!

Na Babiej Górze – biało, za oknami siedziby dyrekcji Parku – biało, na Morgach – biało.  A jeszcze przed kilkoma dniami w promieniach słońca i wiosennej aurze… jechaliśmy do Zakopanego.

Czekając na wynik przetargu na budowę naszego Centrum Edukacji Przyrodniczej MORGI nie zasypiamy gruszek w popiele.

Dzięki uprzejmości Pana Dyrektora Tatrzańskiego Parku Narodowego, Szymona Ziobrowskiego,  odwiedziliśmy Tatrzańskie Archiwum Planety Ziemia (TAPZ) usytuowane przy wejściu do Doliny Kościeliskiej.
Oglądaliśmy i podglądaliśmy rozwiązania wystawiennicze – modele, prezentacje zagadnień, teksty, grafikę, wykorzystanie przestrzeni. Po Archiwum ze swadą, pasją, wykorzystując onomatopeję oprowadzał nas Jacek Kucia (dziękujemy!!!!).

Ciekawi byliśmy także organizacji pracy, liczby, a także potrzeb i oczekiwań osób odwiedzających, a także tajników funkcjonowania technicznego obiektu. Odpowiedzi na nasze liczne rozmaite pytania udzielał z niestrudzonym zrozumieniem zespół w składzie: Justyna Bukowska, Michał Kadłub, któremu przewodniczyła Karolina Szych.

Całemu Zespołowi TAPZ bardzo dziękujemy za życzliwość, wyrozumiałość i cierpliwość.
Tym, którzy zastanawiają się, gdzie skierować swoje kroki w najbliższym wolnym czasie serdecznie polecamy nowoczesne centrum edukacyjne Tatrzańskie Archiwum Planety Ziemia. Oferuje ono niezwykłą podziemną wędrówkę w baaaaardzo odległe czasy, kiedy na naszej planecie pojawiło się życie i tworzyły Tatry.

Raz jeszcze polecamy!

Luty na Morgach wyglądał zwyczajnie - trochę obsypał teren śniegiem, trochę pogłaskał słońcem. Ot, zdawałoby się, spokojnie. Tak wyglądało to jednak tylko na zewnątrz. 

W dyrekcji Parku działo się – ba, niemal wrzało. Pracujące dla projektu firmy wraz z Babiogórskim Parkiem Narodowym jako beneficjentem miały przed sobą niezwykle ważne zadanie – przygotowanie dokumentacji do przetargu, w wyniku którego ma zostać wyłoniony wykonawca na zadanie pod nazwą: Budowa Centrum Edukacji Przyrodniczej MORGI – budynek główny oraz obiekty zewnętrzne wraz z wykonaniem wystawy stałej w Centrum Edukacji Przyrodniczej MORGI.

Przed kilkoma dniami, 4 marca, zamieszczone zostało na platformie ogłoszenie o przetargu. W ogłoszeniu znajduje się kilkanaście załączników o łącznej liczbie ponad 150 stron oraz ponad 2 GB danych, składających się na dokumentację pozwolenia na budowę oraz projekt wykonawczy.

Zainteresowani mają więc niezwykle obszerny materiał do przeanalizowania. Został na to miesiąc, bo termin składania ofert minie 10 kwietnia br.

Dla nas to czas czekania na spływające oferty. Czas czekania na możliwość ich otwarcia i zapoznania się z nimi.

Dzisiaj zaczęło mocno wiać. To pewnie zapowiedź pomyślnych wiatrów dla naszych MORGÓW

Niektórzy mają ferie…

Ferie zimowe dla naszego województwa rozpoczęły się w tym roku w połowie stycznia. Prognozy pogodowe słusznie wieszczyły ocieplenie. Jeszcze przed weekendem tu i ówdzie leżał śnieg. Biała, choć zdecydowanie za krótka i zbyt cienka kołderka przykrywała także nasze Morgi. 

Ferie nie świadczą jednak o zimowej przerwie w parkowych działaniach projektowych.

W czasie, kiedy jedni pakowali plecaki i walizki na zimowy wypoczynek,  inni zasiedli przed monitorami. Inwestor Zastępczy, który w porozumieniu z Dyrekcją Parku oraz w jej imieniu będzie pełnić nadzór nad realizacją budowy CEP MORGI, zorganizował 16 stycznia wstępne konsultacje rynkowe. Dotyczyły one m.in. wyboru generalnego wykonawcy naszego Centrum – tak samego budynku, jak i eksponowanej w jego wnętrzu wystawy. 

W konsultacjach wzięło udział 14 przedsiębiorstw. Stronę inwestora reprezentowali: Inwestor Zastępczy, kancelaria prawna oraz zespół pracowników BgPN, któremu przewodniczył dyrektor dr Tomasz Pasierbek. 

Czekamy na zakończenie kolejnego etapu czyli przygotowania dokumentacji do ogłoszenia postępowania o udzielenie stosownego zamówienia publicznego.

Ten, kto stawiał dom wie, że nie jest to łatwe. Trudne są kwestie finansowe. Jeśli dysponuje się środkami z dotacji sprawa jest tylko pozornie łatwiejsza. Zwłaszcza gdy plany i oczekiwania zderzą się z rzeczywistością.

Każda budowa zaczyna się od - w naszym przypadku od terenu – płaskiego, łatwo dostępnego i … naszego. Potem przychodzi czas na marzenia. Te zostają zweryfikowane przez fachowców, którzy je nieco powściągają w koncepcjach, planach i projektach. Później przychodzi czas na zdobywanie  środków finansowych. Kiedy już są, wydaje się, że sukces jest na wyciągnięcie ręki. Nic bardziej mylnego. Wiedzą o tym bardzo dobrze ci, którzy prowadzili inwestycje z ramienia instytucji. To zupełnie coś innego, niż budowa własnego domu! Niczym strzygi na inwestora czyhają regulaminy, normy i setki akapitów przepisów, których nie sposób ominąć. Obowiązek przejrzystości prowadzenia całego przedsięwzięcia i stosowania przepisów dotyczących zamówień publicznych nie tylko spędza sen z powiek i przysparza siwizny, ale także wymaga sporo czasu. Każda, najdrobniejsza nawet zmiana skutkuje zmianą innych składowych harmonogramu. 2024 to był rok takich właśnie zmian i zmagań z zamówieniami publicznymi. Pewnie i w następnych latach nie unikniemy kolejnych zmian i korekt, ale przecież to jedynie trudne dobrego początki.

Wiemy, że czeka nas na pewno jeszcze wiele niespodzianek, ale myśl o nowym Centrum tak bardzo korci….

Rok 2025 już za kilka godzin. Życzcie nam, proszę, powodzenia w naszym CEP-owskim przedsięwzięciu.

Dobrego Nowego Roku!

Nim na miejscu budowy rozpoczną się prace trzeba poprowadzić wiele rozmów i podjąć wiele decyzji, uzgodnień oraz podpisać kilka umów.

W przeddzień zakończenia 2024 roku do dokumentacji projektowej dołączy bardzo ważna umowa. 30 grudnia w siedzibie Parku pomiędzy przedstawicielami firmy SAFEGE Societe par actions simplifiee z siedzibą w Nanterre we Francji a Babiogórskim Parkiem Narodowym została podpisana umowa, której przedmiotem jest pełnienie funkcji Inwestora Zastępczego przy realizacji inwestycji pod nazwą „Budowa Centrum Edukacji Przyrodniczej MORGI”.

Wraz z nadejściem nowego roku zacznie się więc kolejny waży etap realizacji naszego Centrum Edukacji Przyrodniczej Morgi.

O „gruntowym” stanie posiadania Parku mówi Rozporządzenie Rady Ministrów, w której określone są tereny aktualnie znajdujące się w granicach Parku. Jedną z funkcjonujących obok zwartego terenu BgPN jest kompleks Morgi. Czy od chwili powołania Parku przed 70-ciu laty dzisiejsze Morgi wchodziły w jego skład?

Początkowo, jak można przeczytać w dokumentach z 1955 roku, enklawa Morgi liczyła 5,18 ha i obejmowała teren leśny o powierzchni 2,96 ha oraz teren nieleśny o powierzchni 2,22 ha. O ile zalesione obszary nie budziły większych emocji, o tyle nieleśne tak. Stało na nich bowiem 5 budynków będących, do chwili powołania Babiogórskiego Parku Narodowego własnością Polskiej Akademii Nauk. Zostały one mocą rozporządzenia z 1954 roku włączone do majątku Parku i przeznaczone na cele administracyjne. Nigdy jednak do takiego ich wykorzystania nie doszło. W 1964 roku zostały one bowiem oddane Polskiej Akademii Nauk w celu przekazania ich na Dom Pracy Twórczej.  Kompleks leśny natomiast został oddany PAN w terenowe wykorzystanie. Skutkiem tych posunięć było zmniejszenie powierzchni Parku.

Powierzchnia Parku na Morgach uległa zmianie dopiero po niemal 20-stu latach. W kwietniu 1983 roku Nadleśnictwo Sucha przekazało na rzecz BgPN 6,13 ha niezalesionych gruntów. To właśnie na tych nieleśnych terenach łąkowych powstaje nasze nowe Centrum Edukacji Przyrodniczej.

Nazwa Morgi brzmi zwyczajnie. Jest tak samo łatwa do zapamiętania i zapisania, jak i do wymówienia. Krótka i prosta. Jednak gdy zastanowić się nad jej znaczeniem i nieco poszperać, okazuje się, że ma związek z rankiem, prętem, Holandią, a nawet… zwłokami. 

Nasze parkowe Morgi to polana usytuowana nieco poniżej Wideł - części Zawoi, gdzie w kształt przypominający widły łączą się dwie drogi – jedna wiodąca na Policzne, druga do Markowej i Czatoży oraz dwa potoki – Jaworzynka i potok Jałowiecki. W zawojskim nazewnictwie Morgi to nazwa przysiółka, czyli części wsi. Nazwa Morgi pojawia się jednak na mapie Polski wielokrotnie. Nosi ją: siedem wsi, dwie osady, trzy przysiółki, części trzydziestu ośmiu wsi, a także części pięciu miast.

Językoznawca określiłby Morgi jako nazwę miejscową czyli ojkonim (od greckiego słowa oikos oznaczającego dom, mieszkanie czy gospodarstwo).

Wyraz morgi ma swoje korzenie w języku niemieckim i wywodzi się od słowa morgen tłumaczonego jako „rano”. Od XIII wieku morgi oznaczały obszar, jaki chłop powinien obrobić - przekosić lub zaorać - w ciągu jednej dniówki. Wielkość tych połaci różniła się w zależności od terenu – większa tam, gdzie były lepsze ziemie i położenie np. na nizinach, a mniejsza tam, gdzie ziemie były gorszej jakości i w trudniejszych warunkach np. górskich. Zaczęto więc stosować morgi o różnych miarach. Pruska morga obejmowała 0,25 ha, polska stara 0,59 ha, a polska nowa 0,56 ha. Na polach Holandii morgi w zależności od lokalizacji liczyły od 0,85-1,07 ha.  Mniejszą od morgi jednostką powierzchni był pręt. Nowa morga polska liczyła 300 prętów, bo 1 pręt kwadratowy wynosił ok. 18,9 m2. W średniowieczu żelazny pręt mocowany na ratuszach miast był wzorcem, przy pomocy którego sprawdzano czy kupcy stosują prawidłową miarę. Można się o tym przekonać zwiedzając na przykład Chełmno w województwie kujawsko-pomorskim, gdzie na ścianie ratusza zamocowano taki właśnie pręt o długości 4,35 m.

Zamiennie do wyrazu „morgi” w języku polskim stosowano także mórgiem lub jutrzyną. Jednak żadne z tych określeń nie jest już dziś stosowane. Morgi jako jednostka zachowały się na kartach książek. Pamiętacie Borynę z Chłopów Reymonta? Gospodarzył na 32 morgach, a więc prawie na 18 ha ziemi.

Czas wyjaśnić jaki związek mają morgi ze zwłokami. Wyraz morga, choć zdecydowanie rzadziej niż w wyżej zamieszczonym opisie, określał budynek, w którym dokonywano identyfikacji zwłok.

Tak, tak! Dobrze czytasz. Rok 2024 to dla Parku rok bitwy o CEP Morgi.

Oczywiście nie mówimy tu o zbrojnej potyczce rodem ze średniowiecza, ale nieco bardziej współczesnej i wyrafinowanej bitwie na paragrafy. O co chodzi? Czytaj dalej!

Gdy przed świętami Bożego Narodzenia 2023 r. podpisaliśmy umowę na finansowanie budowy CEP MORGI, nikt z pracowników Parku nie przypuszczał, że niemal rok później na polanie Morgi nic się nie zmieni. Nie wjechała żadna spycharka czy koparka. Kompletna cisza.

Postronny obserwator może uznać, że w takim razie przez rok w Projekcie nie ruszyło nic. Nie dziwimy się. Na Waszym miejscu, sami byśmy tak pomyśleli. Tymczasem w Projekcie Budowa CEP Morgi dzieje się bardzo dużo, ale w tzw. papierach, na zapleczu.
Wszystko dzięki zamówieniom publicznym. Park zobowiązany jest do udzielania zamówień zgodnie z PZP. Nie możemy wziąć dowolnej firmy do współpracy i „jechać z tematem”. Obowiązują nas procedury i … terminy. Miesiąc tu, tydzień tam, do tego 2 KIO (sprawy w Krajowej Izbie Odwoławczej), bo firmy „walczyły” o wygranie przetargu. Z grudnia zrobił się czerwiec 2024 r.
Jednak daliśmy radę! Zamknęliśmy pierwszy etap i podpisaliśmy umowę na obsługę prawną. Gdy w grę wchodzą tak duże pieniądze, to potrzebujemy mieć w zanadrzu pomoc prawną. Później nabraliśmy tempa i ogłosiliśmy postępowanie na wyłonienie inwestora zastępczego. (Jego zadaniem będzie przygotowanie przetargu na wykonawców i pilnowanie, aby budowa była zgodna z przepisami). Szło dobrze, aż do pierwszego KIO w tym zamówieniu…
Zatem znowu stoimy. Niektórzy snują nieśmiałą tezę, że nad Morgami wisi klątwa… (3 KIO w ciągu jednego roku)? Mamy jednak nadzieję, że nie, a żywe zainteresowanie wykonawców wynika z atrakcyjności naszego Projektu Budowa CEP Morgi. Jak sprawy potoczą się dalej? Jeszcze nie wiemy, zatem trzymajcie kciuki!

Listopadowo, wspomnieniowo …

Tuż przy naszym powstającym CEP, na Morgach, znajdują się tereny Domu Pracy Twórczej PAN, należące wcześniej do Polskiej Akademii Umiejętności. „Dobra Babiogórskie” PAU obejmowało tereny leśne oraz zabudowane – na nich właśnie stanęły tzw. wille profesorskie. W nieco zmienionej formie przetrwały do dziś, a z ich okien widać będzie… nasze Centrum. 

Listopad to miesiąc sprzyjający wspomnieniom. Nastrajają do tego nie tylko jesienna aura, ale też  pierwsze dni miesiąca przypominające o tych, którzy odeszli. Niektórzy z nich mieli przyjemność  odpoczywać w pokojach gościnnych PAU. Był wśród nich profesor Władysław Szafer z żoną. W 1969 roku wspominając swe pobyty w Zawoi w ciągu 40 lat, zostawił w książce wpisów między innymi takie słowa:
„Źródłem uroku tego zakątka Polski jest Babia Góra, która nam jako przyrodnikom dostarczyła nieskończonej ilości przeżyć i wzruszeń. Dziś, gdy już chodzić po niej nie możemy, podziwiać z jej szczytu wschodów słońca i pochylać się nad kwiatami górskimi - wnosimy zażalenie: Dlaczego nieubłagany los odjął nam możności pochodzenia po Puszczy Leśnej Babiogórskiego Parku Narodowego?”

Nasze Centrum MORGI służyć będzie właśnie temu, aby Babia Góra i inne zakątki Parku przynosiły niezwykłych doznań. Służyć będzie tym, którzy tak jak Profesorostwo, nie będą w stanie wyruszyć w góry. Da możność odkrycia babiogórskich skarbów Królowej Beskidów, którą będzie można podziwiać z okien naszego Centrum.

A swoją drogą ciekawe, jaki widok z okna witał Profesora podczas zawojskich wakacji? Ciekawe, jak wyglądały wtedy Morgi?  Może znajdziemy na to kiedyś odpowiedź.

Ciekawe, czy babie lato pod Babią jest bardziej babie? Pewnie tak, bo określenie babie znaczy tyle co przestarzałe i wzięło się od baby, czyli starej kobiety. Nasza Kobieta – Góra jest stara. Sądząc po wieku piaskowca, który ją zbudował ma ponad 35… milionów lat.

Jesień pod Babią Górą potrafi być zachwycająca. Słoneczna jak tylko jesień potrafi i ciepła jak barwy jesiennych liści. Wtedy właśnie pojawia się babie lato. Jeśli będziemy je śledzić na pewno powikła, poplącze nasze ścieżki i skieruje nas… w krzaki. Tam właśnie najłatwiej je zobaczyć. Unosi się lub zawisa na gałązkach niskich drzew i krzewów. Babie lato bowiem to potoczna nazwa nici przędnej. Naprawdę niewielkie pajączki wspinają się na wyższe rośliny, np. krzewy lub niskie drzewka, prostują odnóża i unoszą wyżej odwłok, po czym zaczynają produkować nić – srebrną jak włosy staruszki (to inna interpretacja nazwy babiego lata). Kiedy osiągnie ona odpowiednią długość, wiatr zaczyna unosić nic wraz z tkwiącym na jej końcu pająkiem. Podobno w taki sposób mogą podróżować nawet setki kilometrów. Żeby wylądować zaczynają zwijać nić. Niesamowite, przyznacie sami.

W naszym Parku babie lato można spotkać chociażby na ścieżkach edukacyjnych, które, nim otworzymy podwoje naszego nowego Centrum Edukacji Przyrodniczej, serdecznie polecamy.

Lato potrwa jeszcze zaledwie kilka dni, do 22 września. Tego roku uraczyło nas nawet pod Babią Górą niespotykanymi upałami w dzień i wysokimi, jak na te tereny temperaturami, w nocy. Ostatnie dni lata zaskoczyły nas chłodem i deszczem.

Na Morgach lato to czas panowania traw. Mnogość odcieni zieleni przyprawia o zawrót głowy! Schyłek lata to niezwykły czas. Temperatura spada, zwłaszcza w nocy i nad ranem. Po bezchmurnych i bezwietrznych nocach na Morgach o świcie pojawia się mgła. Białe smużki zawisają malowniczo nad łanami traw. Muskają je delikatnie. Gdy będzie tu funkcjonować nasz CEP mgły posłużą nam podczas spotkań edukacyjnych jako Ciekawy Eksperyment Przyrodniczy. Czuły Edukator Przyrodniczy będzie snuł delikatną jak mgłą opowieść o tym, jak łaskotane mgłą delikatne trawy rozbawią się do łez, które w postaci lśniących kropli rosy wygodnie umoszczą się na wąskich liściach traw…

Nie wiem jak Wy, ale my nie możemy się już doczekać!

W dniu 26.06.2024 r. zawarto umowę z „JZP Kancelaria Adwokacka” Jarosz-Zugaj, Ziaja-Pisula, Zugaj i Partnerzy Spółka Partnerska z siedzibą w Katowicach na świadczenie kompleksowej usługi polegającej na: obsłudze prawnej, obsłudze zamówień publicznych, doradztwie budowlanym na rzecz Babiogórskiego Parku Narodowego, przy realizacji projektu o nazwie “Budowa Centrum Edukacji Przyrodniczej MORGI”.