Idź do

Historia

Babia Góra niemal od zawsze fascynowała. Przyciągała swoją tajemniczością i pięknem przyrody. Nie może wiec dziwić spore zainteresowanie jakie wzbudzała i wzbudza w coraz to nowych pokoleniach badaczy jej skarbów.
Pierwsze wzmianki o Babiej Górze pochodzą już z drugiej połowy XV wieku i zawarł je w swoim dziele "Chorographia Regni Poloniae" Jan Długosz, zamieszczając opis jej położenia i krótką charakterystykę. Niemal sto lat później Babią Górę umieszczono na mapach, a dokonał tego Marcin z Urzędowa w swoim dziele "Herbarz, czyli zielnik", gdzie nadmienił iż góra ta jest wielce zasobna w wiele rodzajów ziół leczniczych. Niemniej jednak w miarę rzetelnego opisu Babia Góra doczekała się dopiero w roku 1699 w "Dziejopisie Żywieckim" pióra Andrzeja Komonieckiego. Wiek XIX otworzył nowy okres w eksploracji naukowej Babiej Góry, którą opisuje m.in. Stanisław Staszic, Ludwik Zejszner oraz wielu innych. Wielkie zasługi dla poznania babiogórskiej przyrody położył niestrudzony badacz i orędownik powstania pierwszego schroniska pod Babią Górą - Hugo Zapałowicz.
Początek wieku XX przyniósł szereg zmian, a odzyskana niepodległość umożliwiła rozpoczęcie starań o objęcie Babiej Góry ochroną prawną. W roku 1925 powołano Państwową Radę Ochrony Przyrody, której celem stało się m.in. utworzenie parku narodowego na Babiej Górze. Duże zasługi ku temu położyli Kazimierz Sosnkowski i Władysław Midowicz. Dalsze starania, w które zaangażowani byli tacy wybitni przyrodnicy jak Walery Goetel oraz Władysław Szafer doprowadziły do objęcia gospodarką rezerwatową w 1928 roku 403ha partii podszczytowych oraz co szczególnie ważne do utworzenia w 1933 roku rezerwatu o powierzchni około 642ha.  Tym sposobem łączna powierzchnia terenów chronionych na Babiej Górze wyniosła 1045ha.
W okresie wojny obszar Babiej Góry był intensywnie eksploatowany przez Niemców. Starania o ochronę można było wznowić dopiero po wojnie, co zaowocowało rozporządzeniem wydanym przez Radę Ministrów z dnia 30 października 1954 roku o utworzeniu Babiogórskiego Parku Narodowego, którego powierzchnia wynosiła 1642,18 ha.

Lokalizacja

Administracyjnie Babiogórski Park Narodowy położony jest na terenie trzech gmin:
  • Zawoja - powiat suski, województwo małopolskie,
  • Lipnica Wielka - powiat nowotarski województwo małopolskie,
  • Jabłonka - powiat nowotarski województwo małopolskie.
Dojazd:
  • z Makowa Podhalańskiego w kierunku: Zawoja - Zawoja Markowa
  • z Jabłonki na Orawie w kierunku: Zubrzyca Dolna, Górna - Zawoja Markowa

Podstawy prawne

Babiogórski Park Narodowy jest jednym z 23 aktualnie funkcjonujących tej rangi obszarów chronionych w Polsce. Został powołany na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 października 1954 roku i obejmował początkowo swym działaniem powierzchnię 1703,70ha. Po długich staraniach, w 1997 roku, Rada Ministrów wydała kolejne rozporządzenie w sprawie Babiogórskiego Parku Narodowego, powiększające jego obszar do 3391,55ha. Obecnie powierzchnia Parku wynosi 3393,34 ha.
O organizacji Parku stanowi statut nadany instytucji  Rozporządzeniem Rady Ministrów. Podejmowane przez Park działania na rzecz ochrony wykonywane są w oparciu o Plan Ochrony. Organem doradczym jest powoływana przez Ministra Rada Parku.
Parki narodowe finansowane są z budżetu państwa, a nadzorowane przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska.

Park narodowy jest jedną z wielu, a zarazem najwyższą formą ochrony w naszym kraju. Jego cele i zasady funkcjonowania określa USTAWA z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody (Tekst aktu: Dz. U. nr 92, poz. 880, zm. Dz. U. 2005, nr 113, poz. 954; nr 130, poz. 1087; Dz. U. 2007, nr 75, poz. 493). Określa ona precyzyjnie cele ochrony przyrody, którymi są między innymi: zachowanie różnorodności biologicznej, utrzymanie procesów ekologicznych, stabilności ekosystemów i ciągłości istnienia gatunków oraz kształtowanie postaw proekologicznych. Cele te realizowane są poprzez różne formy ochrony przyrody, z których najwyższą w Polsce są parki narodowe.
Parki narodowe tworzy się w celu zachowania różnorodności biologicznej, zasobów, tworów i składników przyrody nieożywionej i walorów krajobrazowych, przywrócenia właściwego stanu zasobów i składników przyrody oraz odtworzenia zniekształconych siedlisk przyrodniczych, siedlisk roślin, siedlisk zwierząt lub siedlisk grzybów.

Zgodnie z definicją zawartą we wspomnianej ustawie park narodowy to obszar cechujący się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi, kulturowymi i edukacyjnymi, o powierzchni nie mniejszej niż 1000ha, na którym ochronie podlega cała przyroda oraz walory krajobrazowe. Dla zapewnienia skuteczniejszej ochrony na obszarach graniczących z parkiem wyznacza się strefę ochronną przeciwdziałającą szkodliwym oddziaływaniom zewnętrznym zwaną otuliną.

Ze względu na priorytetowy cel ochrony przyrody Parku jego zwiedzanie podlega określonym w regulaminie udostępniania turystycznego zasadom.