Fundusze Europejskie

Projekt zakłada wybudowanie do czerwca 2027 r. Centrum Edukacji Przyrodniczej MORGI wraz z ekspozycją. Całość inwestycji obejmować będzie powierzchnię około  2,6 tys. m2. Obiekt będzie przyjazny dla środowiska, zostanie zbudowany w oparciu o technologie minimalizujące potrzeby energetyczne, wyposażony w zielone dachy, będzie wykorzystywał odnawialne źródła energii, a tym samym stanowił znakomity przykład zielonej infrastruktury. Budynek Centrum wkomponowany zostanie w teren polany Morgi w Zawoi. Integralnym elementem Centrum będzie ścieżka edukacyjna prezentująca walory przyrodnicze górskiej łąki.

W ramach projektu powstanie wystawa przyrodnicza o powierzchni około 800 m2 obejmująca zarówno szereg elementów multimedialnych, jak i stanowisk aktywizujących, związanych z dziedzictwem przyrodniczym i kulturowym, a także z zagadnieniami środowiskowymi. W budynku znajdzie się również sala projekcyjna, sala warsztatowa do prowadzenia zajęć edukacyjnych, biblioteka i czytelnia, pozwalające na dostęp do ponad 10 tysięcy woluminów zgromadzonych przez siedemdziesiąt lat funkcjonowania Babiogórskiego Parku Narodowego. W kompleksie znajdzie się również zbiornica artefaktów gromadzonych przez Park wraz z punktem dostępu do zbiorów, która będzie wykorzystywana do celów edukacyjnych i badawczych.  Pierwsze zajęcia edukacyjne planowane są w połowie 2027 r.

Projekt skierowany jest do szerokiego grona odbiorców m.in.: dzieci i młodzieży, studentów, rodzin z dziećmi, nauczycieli i przewodników, turystów odwiedzających park, a także społeczności lokalnej. 

Celem projektu jest wzmocnienie ochrony i zachowania przyrody oraz różnorodności biologicznej poprzez prowadzenie przez Babiogórski Park Narodowy działań z zakresu edukacji ekologicznej w oparciu o infrastrukturę Centrum Edukacji Przyrodniczej MORGI stanowiącego kompleksowe zaplecze do prowadzenia działań z zakresu edukacji ekologicznej (stacjonarnej i terenowej). 

• Planowany całkowity koszt realizacji projektu wynosi 72 406 030,30 złotych.
• Wysokość wkładu z Funduszy Europejskich wynosi 49 341 917,44 złotych.

Centrum Edukacji Przyrodniczej MORGI Babiogórskiego Parku Narodowego zlokalizowane będzie w miejscowości Zawoja przy drodze wojewódzkiej nr 957. Jego termin oddania zakładany jest na III kwartał 2027.

Babiogórski Park Narodowy rozpoczął realizację zadań w ramach projektu „Nocne życie lasu”, który skupia się na ochronie siedlisk oraz dwóch gatunków – mopka zachodniego i włochatki. Beneficjentem projektu jest Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych, a  Babiogórski Park Narodowy jest partnerem projektu i będzie realizować działania dotyczące włochatki. 
Cele szczegółowe:

• Uzupełnieniu stanu wiedzy na temat rozmieszczenia oraz biologii gatunków objętych projektem poprzez działania inwentaryzacyjne i monitoringowe realizowane w okresie 2025-2029 r.
• Uzupełnienie luki w procesie zarządzania zasobami przyrodniczymi w kraju, ze szczególnym uwzględnieniem leśnych gatunków nocnych poprzez zlikwidowanie problemu braku pełnej informacji przyrodniczej na temat ich występowania na obszarach objętych projektem.
• Uzupełnienie stanu wiedzy na temat liczebności populacji gatunków objętych projektem na wyznaczonych powierzchniach badawczych, wskazanie preferowanych siedlisk oraz analiza zagrożeń.
• Utrzymanie różnorodności biologicznej w ekosystemach leśnych, a także kreowanie zadań, które umożliwią jej utrzymanie w przyszłości.
• Poprawa warunków bytowania gatunków objętych projektem, poprzez realizację celowanych działań ochrony czynnej zgodnych z najlepszymi dostępnymi praktykami i wiedzą nabytą w ramach projektu.
• Dostarczenie narzędzi do efektywnego zarządzania ekosystemami leśnymi bazujących na aktualnych danych terenowych oraz popartych badaniami naukowymi.
• Podniesienie świadomości społeczności lokalnej, przedstawicieli administracji rządowej oraz samorządowej, pracowników nadleśnictw na temat konieczności oraz celowości ochrony bioróżnorodności ekosystemów leśnych.
• Zbudowanie trwałej platformy współpracy pomiędzy przedstawicielami różnych sektorów na rzecz ochrony gatunków nocnych związanych z ekosystemami leśnymi.

Planowane działania:
Działania ochronne będą prowadzone w oparciu o oficjalne plany ochrony dla obszarów Natura 2000, parków narodowych i rezerwatów przez partnerów projektu:

• Szkołę Główną Gospodarstwa Wiejskiego
• Babiogórski Park Narodowy
• RDLP w Krakowie
• Nadleśnictwo Nowy Targ
• Nadleśnictwo Ujsoły
• Nadleśnictwo Złoty Potok

Pierwszym zadaniem będzie inwentaryzacja przyrodnicza, której celem jest uzyskanie informacji na temat aktualnego stanu występowania gatunków objętych projektem. Po jej zakończeniu rozpoczną się działania ochrony czynnej: zakup i rozwieszenie budek dla włochatki wraz metalowymi opaskami zabezpieczającymi przed drapieżnikami oraz zakup i rozwieszenie budek dla mopka. W dalszej kolejności planuje się tworzenie schronów seminaturalnych, przystosowanie infrastruktury leśnej oraz zabezpieczanie jaskiń przed antropopresją.

Równocześnie realizować będziemy działania edukacyjne, mające na celu poszerzanie wiedzy lokalnych społeczności na temat gatunków zwierząt objętych projektem, takie jak warsztaty dla szkół, warsztaty dla środowisk specjalistycznych oraz wydarzenia tematyczne i warsztaty metodyczne. Dzięki nim możliwe będzie zwiększenie zaangażowania społeczności lokalnych w proces ochrony przyrody.

Projekt zakończy monitoring, który pomoże zmierzyć efektywność wykonanych działań ochronnych.

Na potrzeby prowadzenia wszystkich zadań terenowych zakupiony zostanie również specjalistyczny sprzęt (m.in. kamery leśne, dźwiękowe rejestratory czy GPS).

Planowane rezultaty projektu:

Głównym rezultatem projektu będzie wykonanie działań ochronnych dla 2 gatunków zwierząt: mopka i włochatki.

Wartość projektu:

Całkowity koszt realizacji projektu: 2 940 681 zł
Kwota wydatków kwalifikowalnych: 2 940 681 zł

Kwota dofinansowania z UE: 2 499 578,85 zł

Projekt realizowany jest w ramach programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027.